Drogi asfaltowe i ich rodzaje
Asfalt piaskowy był pierwotnie wynalazkiem belgijczyka E. J. Smedt’a, który po raz pierwszy w roku 1870 zastosował go do budowy ulic w mieście Newark w Ameryce Północnej.
Próba ta nie stała jeszcze na naukowej wysokości współczesnej techniki asfaltowej, miała jednak po wielu doświadczeniach, ten wielki skutek, że około 1877 roku w Waszyngtonie pokryta została asfaltem piaskowym wielka Pensylvania Avenue.
Od tej chwili stanowisko asfaltu piaskowego zostało ugruntowane tak, że w ciągu kilku lat zaczął być już powszechnie stosowany w Ameryce i w Anglii. W głównych miastach tych krajów największe, o intensywnym ruchu arterie komunikacyjne, zostały nim pokryte.
Znany między innymi jest bruk z asfaltu piaskowego na Fifth Arenne w Nowym Yorku i na Thames Embankment w Londynie, dwóch najruchliwszych ulicach świata.
W roku 1923 po raz pierwszy był zastosowany asfalt piaskowy w Holandii i to na Nassaukade w pobliżu Overtoom w Amsterdamie. W roku 1924 w Holandii ogółem uwałowano blisko 400.000 m2 dróg asfaltowych i w tym prawie 150.000 m2 z asfaltu piaskowego lub też z podobnych systemów. Reszta to asfalt tłuczniowy i macadam asfaltowany.
W Holandii drogi asfaltowe w krótkim czasie stały się popularne, dzięki zastosowaniu do budowy produktów asfaltowo – naftowych. Ruch ten rozpoczął się w roku 1923 i miał ten skutek, że w tym samym roku pokryto wielką ilość dróg nowoczesnymi asfaltowymi nawierzchniami. W pierwszym roku zastosowano już najrozmaitsze metody.
- 1. a) asfalt piaskowy z piaskiem zwykłym,
- 1. b) asfalt piaskowy z piaskiem ze szlaki otrzymanej ze spalania śmieci,
- 1. c) asfalt piaskowy z piaskiem i miałem kamiennym,
- 2. asfalt tłuczniowy,
- 3. macadam asfaltowany.
Próby przeprowadzone w Holandii dały na ogół dobre rezultaty. Asfalt ubijany nigdy nie był brany pod uwagę jako materiał do budowy dróg i do tego celu nie nadaje się.
Nowe sposoby budowy nawierzchni asfaltowych zrobiły ostatnio wielkie postępy, co najlepiej da się zauważyć w prowincji Utrecht w Holandii, gdzie już w roku 1924 pokryto betonem asfaltowym 20 km. = 100.000 m2. Jest to być może największa robota wykonana na drogach holenderskich jednocześnie.
Na pierwszym miejscu należy wymienić wielką wartość użytkową nawierzchni asfaltowych. Wady asfaltu, na które najbardziej narzekają, to głównie wysoka jego cena i ta przykra własność, że przy wilgotnej pogodzie daje powierzchnię śliską.
Przez zastosowanie syntetycznych bruków asfaltowych, które w przeciwieństwie do naturalnego prasowanego asfaltu, obok drobnych składników mineralnych, zawierają i grubsze, skargi na śliskość po większej części zamilkły.
Podczas gdy asfalt ubijany może być używany tylko przy spadkach do 2%, asfalt piaskowy stosują jeszcze przy a asfalt tłuczniowy nawet przy 5 – 6% spadku. Asfalt piaskowy posiada pewną szorstkość dzięki temu, że zawiera dość wielkie i ostre ziarnka piasku.
Skargi na wysoką cenę asfaltu też znacznie zmniejszyły się przy używaniu asfaltów naftowych. Obecnie już można niemal za cenę nawierzchni z tłucznia smołowego otrzymać nawierzchnię z asfaltu tłuczniowego.
Przy nowych doskonalszych sposobach budowy nawierzchni asfaltowych, koszty ich wykonania pozostają daleko od tych, jakie trzeba było ponosić przy używaniu asfaltu naturalnego.
Zalety nowych asfaltów nie odbiegają od asfaltu naturalnego. Jest to powodem, że stosowanie ich staje się coraz szersze.
Przy rozważaniu zalet nowoczesnych bruków asfaltowych należy również podkreślić wielkie ich znaczenie ze względów higienicznych. Po pierwsze – ulica asfaltowa jest higieniczna, a po drugie – tanio i łatwo może być utrzymywana w czystości. W Amsterdamie właśnie z tej racji wyasfaltowano wiele drobnych ulic i zaułków.
Na koniec sama budowa nowoczesnych dróg asfaltowych odbywa się tak prędko, że długotrwałość budowy nie może być powodem mniejszego stosowania bruków asfaltowych. Przy racjonalnej organizacji pracy i dzięki temu, że tylko przy systemie przenikania postępowanie roboty jest uzależnione od pogody, można w krótkim czasie wyasfaltować wielkie powierzchnie nawet do 1.500 m2 dziennie. W każdym razie stosując system „mieszania” można pracować 8 – 12 miesięcy w roku.
Właściwie tylko wielkie deszcze lub śnieg powodują wstrzymanie roboty.
Rodzaje asfaltu
Po zapoznaniu się z rozmaitymi rodzajami asfaltów na nawierzchnie drogowe można zrobić następujące przybliżone zestawienie:
- Asfalt prasowany, najstarszy ze znanych bruków asfaltowych.
- Asfalt lany. W Holandii tak jak i u nas bardziej stosowany na chodniki, w innych krajach również stosowany i na jezdnię.
- Asfalt płytowy. Do tego rodzaju zaliczają się czworokątne płyty z asfaltu naturalnego (sproszkowanego asfaltu naturalnego), jak również podłużne płyty, wyrabiane częściowo lub całkowicie z asfaltu naftowego, znane pod nazwą bloków asfaltowych.
- Asfalt piaskowy. Do wyrobu tego rodzaju asfaltu może być używany, jako materiał wiążący (lepiszcze), naturalny asfalt trindadzki jak i asfalt naftowy. W obydwu wypadkach do mieszaniny dodają zwykły piasek lub szlakę, albo razem i piasek i szlakę. Również można stosować drobny miał kamienny i w tym wypadku otrzymujemy rodzaj asfaltu, który w pewnych krajach nosi nazwę „Topeka”, w innych znany jest pod nazwą Vianovo, w Niemczech zaś nazywany jest wzmocnionym asfaltem.
- Asfalt tłuczniowy i beton asfaltowy. Charakterystyczna różnica gatunku wynika tutaj z odmiennych sposobów robienia mieszaniny, która bywa zamkniętą lub otwartą. Aby otrzymać mieszaninę zamkniętą, należy dodać piasku lub innego materiału wypełniającego.
- Macadam asfaltowy. Aby wypełnić całkowicie przedziały między poszczególnymi kamieniami nawierzchni, należy używać asfaltu naturalnego. Stosuje się go przy systemach tzw. Nacovia i Penetrofalt.
Przy użyciu asfaltu naftowego nie dążą do całkowitego wypełnienia przedziałów, to też zużywa się go znacznie mniej. W następnych rozdziałach podany jest opis poszczególnych rodzajów asfaltów z objaśnieniem ich specjalnych własności i metod budowy.