Asfalt płytowy

Uwagi ogólne

Płyty asfaltowe spotyka się w handlu w dwóch różnych gatunkach: wyrabiane z asfaltu naturalnego i całkowicie lub częściowo z bitumów otrzymywanych z ropy naftowej. Te ostatnie wyroby są produktem syntetycznym i częściej znane są pod nazwą bloków asfaltowych, podczas gdy inne nazywają płytami asfaltowymi lub też płytami z asfaltu ubijanego.

Stosowanie płyt asfaltowych ma tę zaletę przed innymi sposobami, przy których używa się do budowy asfalt w stanie ciepłym, że płyty można stosować bez względu na pogodę i przy każdym rodzaju nawierzchni. Dla tego też, przy robotach niewielkich, wskazane jest stosowanie płyt asfaltowych.

Przeciwnie jednolitość nawierzchni (brak szwów) jest zaletą innych asfaltów, zaś do wad płyt, a szczególnie bloków, zaliczyć należy mniejszą ich elastyczność.

Masa asfaltowa na płyty musi być innego rodzaju, niż do budowy w stanie ciepłym. Konieczne jest nadanie płytom większej wytrzymałości, aby mogły być układane jedna na drugiej, ładowane i przewożone bez uszkodzenia i wyginania się.

Jeśli na przykład asfalt piaskowy może być robiony z asfaltu o przenikliwości 45 – 55, do wyrobu tak zwanych bloków systemu Blanchard, konieczny jest bitum o przenikliwości 15 – 20. Poza tym procentowa zawartość bitumu bywa w nim mniejsza.

Rezultaty stosowania płyt asfaltowych nie zawsze są zadawalające. Przede wszystkim wielka ilość szwów daje taką samą liczbę miejsc niebezpiecznych, podatnych do szybkiego uszkodzenia i zużywania się.

Płyty asfaltowe w tym wypadku są o wiele lepsze niż bloki. Szwy w bruku z takich płyt pod wpływem ruchu zasklepiają się tak, że z czasem bruk tworzy prawie zupełnie zwartą nawierzchnię.

Przy tak zwanych blokach asfaltowych szwy pozostają widoczne i mają dążność do obkruszania się. Zresztą, rezultaty osiągane przy stosowaniu płyt asfaltowych zależą przeważnie od składu asfaltu i kształtu płyt lub bloków.

Przede wszystkim kształt bloków jest ważnym czynnikiem. Przy używanych w Holandii belgijskich blokach zdarzają się różnice w szerokości i grubości, co daje nierówności w powierzchni bruku i jego grubościach.

Sposób budowy

Sposób budowy bruku z płyt asfaltowych jest bardzo łatwy. Jako podłoże pod płyty, chętnie używany bywa beton. Płyty z asfaltu ubijanego o wymiarach 25 x 25 cm. przy grubości od 3 do 5 cm., układa się na warstwie z zaprawy cementowej o grubości 1 cm., rozpostartej na podłożu betonowym. Następnie szpary między płytami dokładnie zarabia się cementem lub sproszkowanym asfaltem. Niekiedy płyty asfaltowe kładą na cienkiej warstwie sproszkowanego asfaltu, a bloki asfaltowe w niektórych miejscowościach na sztarkolinie (produkt ze smoły pogazowej). Z powodu niejednakowej grubości bloków układanie z nich bruków nie jest łatwe. Układanie na cienkiej warstwie zaprawy cementowej ma tę zaletę, że otrzymuje się nawierzchnię zupełnie równą. Aby nastąpiło należyte związanie się warstwy cementowej, potrzebna jest jednak kilkudniowa przerwa ruchu na drodze.

Płyty i bloki w czasie układania smaruje się na brzegach, aby je związać jakimś ciepłym, płynnym, bitumicznym preparatem: gudronem, sztarkoliną, shelfaltem lub czymś podobnym. Ażeby nie dopuścić do wypychania płyt przy ruchu jednostronnym układają w różnych odstępach w poprzecznych szparach kotwiczne wzmocnienia, które wiążą podłoże z płytami.

Płyty asfaltowe

Wartość omawianej tu metody zależy od własności płyt. Muszą być one bezwarunkowo w dobrym gatunku. Płyty z asfaltu prasowanego dają rezultaty pewniejsze. Dlatego też na płyty należy brać z dawna wypróbowany asfalt prasowany, albo Val de Travers lub jakiś podobny, a do prasowania płyt powinno stosować się sposoby zadość czyniące wymaganiom współczesnej techniki.

Spotyka się jeszcze w handlu płyty z asfaltu prasowanego o mniejszych wymiarach, małe i cienkie na chodniki, a także o innych składnikach.

Takim jest francuski produkt Sithofaltem zwany, składający się w 2/3 ze sproszkowanego wapiennego asfaltu naturalnego i w 1/3 z piasku, z domieszką od 9-10% asfaltu trinidadzkiego jako materiału wiążącego. Przy temperaturze 150° C. mieszanina ta poddana jest ciśnieniu prasy hydraulicznej 500 kg. na 1 cm. Otrzymany w ten sposób Sithofalt jest wyrobem cieszącym się dobrą opinią.

Płyty Sithofaltowe wyrabia się o wymiarach 10 x 20 cm., na jezdnie o grubości od 4 do 5 cm., a na chodniki o grubości 1,5 do 2 cm.

Tak zwane bloki asfaltowe są amerykańskiego pochodzenia. W niektórych miejscowościach znalazły dość szerokie zastosowanie. W Europie do handlu zostały wprowadzone przez amerykańską firmę przy pomocy belgijskiej filii. W Holandii gdzieniegdzie były stosowane na próbę.

Głównym składnikiem bloków tych jest nic innego jak zwykły dość gęsty tłuczeń asfaltowany. Według amerykańskich przepisów w skład mieszaniny powinno wchodzić 70 – 75% miału kamiennego o wymiarach maximum 10 mm, a według belgijskich analiz 70 – 72% miału porfirowego o wymiarach od 2 do 5 mm. W Belgii dodają jeszcze 2% sproszkowanego wapna i 8 do 10 % bitumu. Wymiary bloków są 30,5 x 12,7 x 5 cm. W długościach są dozwolone wahania do 6 mm,, a w szerokości i grubości do 3 mm. Te ostatnie wahania wpływają na wartość bruku wysoce niekorzystnie. Bloki są prasowane pod ciśnieniem 500 kg. na cm2, do połowy swej początkowej objętości i otrzymują ciężar właściwy 2,37.

Przenikliwość asfaltowych materiałów wiążących wynosić powinna 15 – 20 przy 25° C.