Asfalty lane

Uwagi ogólne

Asfalt lany niekiedy nazywany również asfaltem smarowanym, jako materiał na jezdnię ma tylko lokalne znaczenie. Początkowo stosowany był dość często do budowy ulic w Szwajcarii, Włoszech i Hiszpanii, rzadziej we Francji i Ameryce, nieco częściej w Niemczech. Ostatnio w Anglii znów wchodzi w użycie, lecz w nieco zmienionej formie.

W Holandii przeważnie jest używany na chodniki i podłogi, a nawet do tego rodzaju robót jest chętnie stosowany. W Amsterdamie na przykład 1% ogółu chodników tj. 15.000 m2 jest z asfaltu lanego.

Co do przyszłości asfaltu lanego, należy zaznaczyć ,że jako materiał na chodniki uliczne uległ poważnej konkurencji płyt cementowych, co zaś do jezdni to w zmienionej swej formie nabiera na nowo znaczenia. Dzięki swym właściwościom specjalnie nadaje się do stosowania pomiędzy szynami tramwajowymi.

Sposób budowy

Sposób budowy nawierzchni z asfaltu lanego jest wyjątkowo prosty. Podłoże betonowe wcześniej przygotowane daje się najmniej o grubości 8-12 cm. dla chodników i 15-20 cm. dla jezdni.

W ostatnich czasach używają jako podłoża stare drogi bite, a także przy nowych sposobach budowy zastosowanych w Anglii kładą asfalt lany na zwykłe wałowane podłoże na warstwie wiążącej.

Materiał po gruntownym wymieszaniu i podgrzaniu do temperatury 150° C. – 170° C. rozsmarowuje się w stanie gorącym po podłożu. Odbywa się to ręcznie przy pomocy specjalnych drewnianych smarowaczek. Wobec tego, że mieszanina jest półpłynna (jak syrop), piasek i materiały kamienne mają skłonność do osiadania. Dlatego też górna warstwa nawierzchni jest bogatsza w bitum od dolnej w której osiada piasek. Ażeby nie dopuścić do wadliwego rozmieszczenia materiałów w stopniu jeszcze wyższym, powłoki o grubości większej ponad 25 cm. kładą w dwóch warstwach jedna na drugiej. Wobec tego, że powłoka jest równa i gładka posypuje się ją po wykonaniu drobnym piaskiem i na tym robota się kończy.

Przy nowych angielskich sposobach przed ostudzeniem asfaltu wałują go lekkim, małym walcem, posiadającym na powierzchni specjalny rysunek na wzór wafla, ażeby odbić go na powłoce asfaltowej i zrobić ją przez to mniej śliską.

Rezultaty osiągane przy stosowaniu asfaltu lanego zależą najzupełniej od składu mieszaniny. Na odpowiedniej zawartości bitumu i mineralnych składnikach, jak również na gatunku bitumu opiera się cała wartość systemu.

Skład mieszaniny

Asfalt, o którym tu mowa, prawdopodobnie otrzymał swą nazwę „lany” od sposobu wyrobu, a nazwę „smarowany” od sposobu wykonania z niego nawierzchni.

Mieszanina asfaltowa mająca być użyta na budowę nawierzchni ulicy, musi być przede wszystkim starannie przygotowana. Zasadniczym składnikiem mieszaniny jest sproszkowany asfalt kamienny, który sam jednak zawiera za mało bitumu do wyrobu asfaltu lanego. Dlatego też pożądanym jest dodawać do niego nieco składników bogatszych w bitum. Przeważnie do tego celu używają asfaltu trinidadzkiego lub też asfaltu naftowego. Po podgrzaniu powyższych składników stapia się je i odlewa z nich w specjalnych formach bochenki o wadze około 27 kg. Na miejscu wykonywania bruku asfaltowego trzeba powtórnie topić te bochenki i po wymieszaniu z piaskiem, czy też innym materiałem kamiennym, wyrzuca się asfalt na podłoże i następnie rozsmarowuje po powierzchni.

W Szwajcarii używa się na wyrób asfaltu lanego przeważnie mastyksu asfaltowego z asfaltu naturalnego z Val de Travers z domieszką oczyszczonego asfaltu trinidadzkiego lub też tak zwanego Ebano (asfaltu naftowego). Niekiedy biorą zamiast całkowitej ilości mastyksu z Val de Travers 3/4 jego ilości i 1/4 mastyksu z Seysselasfaltu, który jest nieco miększy od tego z Val de Travers.

Mastyks asfaltowy

Gatunek mastyksu asfaltowego ma następujący skład: przed dodaniem miału kamiennego i po zmieszaniu z nim.

Miał kamienny składa się z kamyków granitowych lub wapiennych o wymiarach od 6 do 10 cm. i dodawany bywa w ilości 40% wagi mieszaniny asfaltowej.

Asfalt kauczukowy

Dodając rozmaitych obcych materiałów do zwykłego asfaltu lanego, starają się podnieść jego trwałość. W ostatnich latach rozpoczęto znów stosowanie kauczuku.

Największą wadą tych dodatkowych składników, a głównie kauczuku jest niewspółmierność ich wartości użytkowej z ceną. Kauczuk bez wątpienia nadaje powłoce większą wytrzymałość i gęstość, a możliwe, że również powiększa związek mineralnych składników, co decyduje o wartości każdej powłoki asfaltowej. Asfalt służy zawsze jako materiał wiążący, mineralne zaś składniki tworzą właściwy kościec nawierzchni. Jest zupełnie możliwe, że przy pomocy kauczuku osiąga się ściślejszy związek i większą elastyczność powłoki. Mało jest jednak prawdopodobnym, aby skutek ten był już widoczny przy dodawaniu kauczuku w niewielkiej ilości, dodając go natomiast w większych ilościach, bruk stałby się tak drogim, że niema mowy, aby mógł mieć praktyczne zastosowanie, gdyż wzrost kosztów nie byłby współmierny ze wzrostem wartości użytkowej.